TÜKETİCİ HUKUKUNDA AYIPLI MAL (TKHK m.8)

Ayıplı Mal Kavramı

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (TKHK) 8. maddesine göre ayıplı mal; tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Bir malın teslimden sonra ayıplı hale gelmesi sözleşmeye aykırılığı gündeme getirmeyecektir. Zira ayıplı mal tanımından anlaşılacağı üzere, ayıbın teslim anında var olması gerekmektedir.

Satılan malın bazı özelliklere sahip olmasının ve bazı özelliklere de sahip olmamasının satıcı tarafından alıcıya bildirilmesi gerekmektedir. Malın; ambalajında, kullanma kılavuzunda, reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinin olmaması veya malın lüzumlu vasıflarının yokluğu hallerinde mal ayıplı sayılmaktadır.

“Tanıtıcı broşürlerde ve kataloglarda aracın yakıt tüketiminin yanlış verilmesi halinde zikredilen vasıflarda ayıp olduğuna karar verilmiştir” (YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 05.11.2003 )

Ayıp Çeşitleri

Maddi ayıp

Malın fiziki yapısında bulunan ve kullanım amacını kısıtlayan veya ortadan kaldıran ayıp çeşididir. Malın; yırtık, kırık ve lekeli olması durumları maddi ayıp için örnek verilebilir.

Hukuki ayıp

Satış konusu maldan alıcının yararlanmasını azaltan veya engelleyen, özel veya kamu hukuku kaynaklı eksikliklerdir. Kullanımı yasak olan bir malın, kullanımının serbest olduğu söylenilerek satılması durumu örnek olarak gösterilebilir.

Ekonomik ayıp

Maldan beklenilen verimin alınamaması, malın geç ifa edilmesi, satılan malın montajının satıcı tarafından yanlış yapılması veya hiç yapılmaması ve satıcının malı satarken verdiği talimatların eksik veya yanlış olması nedeniyle montajın gerçekleşememesidir.

Ayıbın Unsurları

Ayıplı mal tesliminden dolayı satıcının sorumlu olabilmesi için ayıbın malın teslimi anında bulunması gerekir. Ancak sözleşmenin kurulduğu tarihte tüketici ayıptan haberdar ise veya haberdar olması kendisinden beklendiği durumlarda sözleşmeye aykırılıktan bahsedilemez.

Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Tüketici, iki yıllık zamanaşımı süresi içinde ayıbı tespit ettiği sürece seçimlik haklarını da kullanabilir.

Satıcı, ayıplı maldan doğan sorumluluğunu ortadan kaldıracak herhangi bir sorumsuzluk anlaşması yapamaz. Taraflar arasında yapılan sözleşmeye sorumsuzluk şartlarının eklenmesi durumunda, bu şartlar haksız şart olacaktır.

Avukat Harun Raşit ÖZDEMİR

 

İlgili metin, konuya ilişkin özet açıklamaları içermektedir. Ayrıntılı bilgi edinmek ve profesyonel yardım almak için bir avukata danışınız.