MEŞRU SAVUNMA (TCK m.25)
Meşru savunma kavramı, Türk Ceza Kanunu’nun (“TCK”) 25. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Meşru savunma; kişiye veya bir başkasına yönelmiş olan haksız bir saldırı karşısında kişinin bu haksız saldırıyı, saldırıyla orantılı olacak şekilde defetmeye yönelik fiilleri olarak tanımlanabilir.
Kişilerin herhangi bir haksız saldırı karşısında gerek kendilerini gerek diğer insanları korumaya yönelik fiilleri hukuken meşru görülmektedir. Kanuni tanıma uygun olan fiilin meşru savunma kapsamında değerlendireceği ve her ne kadar kanun lafzında ceza verilmez ibaresi yer alsa da meşru savunmanın hukuka uygunluk nedeni sayılacağı belirtilmelidir.
KOŞULLARI
Saldırıya ilişkin şartlar:
Meşru savunmanın gerçekleşebilmesi için öncelikle bir saldırının varlığı aranmaktadır. Bu saldırının;
- haksız (genel olarak hukuka aykırı),
- bir hakka yönelik (hukuken korunan bir yarara karşı)
- savunma anında halen var olması gerekmektedir.
Hukuka uygun, herhangi bir hakka yönelmemiş ve hatta geçmişte kalan bir saldırıya yönelik gerçekleştirilecek fiillerin meşru savunma sınırları içerisinde kalmayacağı açıktır.
Savunmaya ilişkin şartlar:
- Savunma, haksız saldırıyı yok etmeye yönelik olmalıdır. Yani savunma saldırıya ve saldırgana yönelik olmalıdır.
- Kanundaki ifadeden de anlaşılacağı üzere, saldırının derhal ortadan kaldırılması zorunlu olmalıdır. Yani tehlike veya saldırı derhal ortadan kaldırılmazsa korunan hukuki yarar mutlaka zarar görecek durumda olmalıdır.
- Savunmanın konuda ve araçta orantılı olması gerekmektedir. Saldırıda kullanılan araç ile savunmada kullanılan aracın orantılı olması araçta orantılılık, saldırının hedefindeki hak ile savunma neticesinde saldırganın zarara uğradığı hak arasındaki orantılılık da konuda orantılılıktır.
Bir hakka yönelen fiilin, meşru savunma olabilmesi kısaca bu şekilde mümkündür. Meşru savunmanın varlığı halinde fiil hukuka uygun kabul edildiğinden, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223/2-d maddesi uyarınca beraat kararı verilmelidir.
Avukat Harun Raşit ÖZDEMİR
İlgili metin, konuya ilişkin özet açıklamaları içermektedir. Ayrıntılı bilgi edinmek ve profesyonel yardım almak için bir avukata danışınız.