TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞU

Tıbbi Müdahale Kavramı

Tıbbi müdahale; tıp mesleğini icraya yetkili kişilerce uygulanan, sağlığı koruma, hastalıkların teşhis ve tedavisi için ilgili mesleki yükümlülükler ve standartlara uygun olarak tıbbın sınırları içinde gerçekleştirilen fiziki ve ruhi girişimi ifade etmektedir. Kısaca, insan üzerinde tıp biliminin uygulanması ile bağlantılı her türlü işlem tıbbi müdahaledir.

Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 13/3. maddesinde tıbbi müdahalenin amacının teşhis, tedavi veya korunma gayesi olduğu açıklanmıştır. Yani tabip veya diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunma gayesi olmaksızın hastanın isteğiyle veya başka bir sebeple müdahalede bulunamaz. Müdahalede bulunursa bu müdahale tıbbi müdahale olmayacaktır.

Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Şartları

Tıbbi müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için bazı temel şartların sağlanması gerekmektedir. Öncelikle tıbbi müdahale yapan kişinin bu müdahaleyi yapmaya yetkisinin olması gerekmektedir. En basit haliyle müdahale yapan kişinin tıp fakültesi diplomasına sahip olması gerekmektedir. Yani tıp fakültesinden mezun olmayan kişilerin yaptığı tıbbi müdahale hukuka aykırı olacaktır. İntörn/intern hekimlerin müdahaleleri hukuka aykırı müdahaleye örnek olarak gösterilebilir.

Müdahalenin yetkili kişiler tarafından yapılması temel bir şart olup bu şartın akabinde müdahalenin tıp bilimi ve mesleğine uygun olması gereklidir. Yani yapılacak işlem tıp biliminin verilerine uygun olmalı ve güncel şartlara göre uygulanmalıdır. Müdahalenin tıp bilimi ve mesleğine uygun olabilmesi için bir diğer önemli olan husus endikasyonun varlığıdır. Endikasyon kısaca tıbbi gereklilik olarak tanımlanabilir. Tıbbi bir gereklilik olmaksızın hastaya tıbbi müdahale yapılması düşünülemez. Endikasyon olmaksızın yapılan müdahale kasten yaralama veya öldürme suçunu oluşturabilecektir.

Hukuka uygunluk için aranan diğer bir şart bilgilendirmeye dayalı rızanın varlığıdır. Anayasanın 17/2. maddesinde, “tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz” denilmiştir. Yine Biyo-Tıp Sözleşmesinde; sağlık alanında herhangi bir müdahale, ilgili kişinin bu müdahaleye özgürce ve bilgilendirilmiş olarak muvafakat vermesinden sonra yapılabileceği belirtilmiştir.

Bazı durumlarda bu şartların bazılarının sağlanmadığı ancak tıbbi müdahalenin yine de hukuka uygun olduğu belirtilmelidir. Ancak bu durumlar istisna olduğu unutulmamalıdır.

Av. Harun Raşit Özdemir

 

İlgili metin, konuya ilişkin özet açıklamaları içermektedir. Ayrıntılı bilgi edinmek ve profesyonel yardım almak için bir avukata danışınız.