NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK SUÇU (TCK m.158)
Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (“TCK”) 157. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. TCK m.158 ise Dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerini düzenlemektedir. Yani Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesi Nitelikli Dolandırıcılık Suçunu düzenlemektedir.
TCK m.158:
(1) Dolandırıcılık suçunun;
- Dini inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
- Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
- Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
- Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
- Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
- Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
- Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
- Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin faaliyetleri kapsamında,
- Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
- Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
- Sigorta bedelini almak maksadıyla,
- Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,
İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak; e, f, j, k ve l bentlerinde sayılan hallerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) Bu madde ile 157’nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat arttırılmaktadır.
Görüldüğü üzere TCK m.157 dolandırıcılık suçunun temel halini düzenlemişken madde 158’de nitelikli dolandırıcılık düzenlenmiştir.
Nitelikli dolandırıcılık suçu için tutukluluk süresi 2 yıldır. Zorunlu hallerde 3 yıl daha uzatılabilir. Yani zorunluluk bulunduğu hallerde tutukluluk süresi 5 yıla kadar çıkmaktadır.
Nitelikli dolandırıcılık suçu için olağan zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Nitelikli dolandırıcılık suçunun yargılaması ağır ceza mahkemesinde yapılmaktadır.
Günümüzde özellikle telefon dolandırıcılığı olayları sık sık görülmektedir. Bu nedenle kanun koyucu madde metnine ek fıkralar eklemek suretiyle yeni gelişen dolandırıcılık yöntemlerine yönelik de cezai müeyyide düzenlemiştir. Özellikle telefonla aramak suretiyle kendilerini kamu görevlisi veya banka görevlisi olarak tanıtan kişilerce geliştirilen bu yöntemler yeni değişikliklerle madde metnine eklenmiştir. Ancak suçun işleniş şekli göstermektedir ki şüpheli ya da failler kendi telefon numaralarını ya da banka hesaplarını kullanmamaktadır. Üçüncü şahıslardan rica üzerine banka hesabının kullanıldığı ya da izi sürülemeyen hat almak suretiyle müştekilerin arandığı yapılan yargılamalarda karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenlerle asıl fail olmamasına karşın birçok kişi fail gibi yargılanmaktadır. Hatta ilk ve yoğun şüphe kendi üzerinde olan ancak dolandırıcılık faaliyetiyle alakası bulunmayan kişilerin tutuklanma ihtimali hayli yüksektir. Bu nedenle nitelikli dolandırıcılık iddiasıyla yürütülen soruşturma ve kovuşturmalarda lehe delillerin toplanması çok önemlidir. Bu nedenlerle tüm aşamalarda uzman bir avukat desteği yargılamanın selameti açısından çok önemlidir.
Av. Harun Raşit ÖZDEMİR
İlgili metin, konuya ilişkin özet açıklamaları içermektedir. Ayrıntılı bilgi edinmek ve profesyonel yardım almak için bir avukata danışınız.